.: Kalendarium (1941-1944)
Strona główna
Aktualności
Historia obozów
Władze zwierzchnie
Obozy zagłady
Obozy koncentracyjne
KL Lublin (Majdanek)
   Obóz
    Założenia i budowa
    Organizacja obozu
    Obsada stanowisk
    FKL
   Podobozy
   Więźniowie
    Oznaczenia
    Funkcyjni
    Samopomoc i konspiracja
   Ucieczki
   Warunki bytowania
   Eksterminacja
   Grabież
   Kalendarium
   Obóz NKWD
   Procesy zbrodniarzy
   Muzeum
   Galeria
   Zdjęcia archiwalne
   Zdjęcia współczesne
Biogramy
Eksperymenty
Dokumenty
Słowniczek obozowy
Filmy
Czytelnia
Autorzy
Linki
Bibliografia
Subskrypcja
Wyróżnienia
Księga gości

Kalendarium:
- 1941
- 1942
- 1943
- 1944


1942


5.I -

Przywieziono transport Żydów z Lublina i okolic. Wszystkich zamordowano zaraz po przybyciu do obozu.

19.I -

Inspektora Obozów Koncentracyjnych polecił komendantom obozów: Dachau, Sachsenhausen, Buchenwald, Mauthausen, Flossenbürg, Neuengamme, Auschwitz, Gross-Rosen, Niderhagen, Ravensbrück natychmiastową wysyłkę zdolnych do pracy Żydów do budującego się obozu w Lublinie.

Styczeń

-  Do obozu masowo kierowano Żydów z getta lubelskiego
- Jedne z młodych SS-manów urządził "polowanie" na więźniów zatrudnionych w obozie przy plantowaniu terenu. W ciągu dnia zastrzelił 5 jeńców radzieckich i 3 więźniów cywilnych.

2.II -

Z obozu koncentracyjnego Neuengamme do KL Lublin przeniesiony został SS-Sturmmann Anton Albrecht. Zatrudniono go w komendanturze jako tłumacza.

3.III -

Inspekcja Budowlana SS i Policji dla GG w Krakowie zwróciła się do Szefa Głównego Urzędu Gospodarczo-Budowlanego SS w Berlinie o wyjaśnienie sprawy budowy obozu w Lublinie w świetle różnych rozkazów wydanych w czasie od 2.IX do 8.XII.1941 r.

4.II -

Do obozu przybył SS-Hauptscharführer Otto Willi Kloppmann - Kriminal Sekretär. Został kierownikiem II Oddziału - Politische Abteilung. Pełnił tę funkcję w KL Lublin do 20.VIII. 1944 r. Następnie został przeniesiony do obozu w Ravensbrück

7.II -

Inspekcja Budowlana SS i Policji w Krakowie została poinformowana o odwołaniu rozkazu budowy obozu w Lublinie z dnia 22.IX.1941 r. dla 50 tys. więźniów w związku z następnym rozkazem z dnia 8.XII.1941 r. - o urządzeniu obozu dla 150 tys. jeńców.

18.II -

- Opracowano wstępną wersję generalnego planu rozbudowy obozu na Majdanku.
- O godz. 10 w odległości 800 m od obozu rozstrzelano 140 więźniów ubranych po cywilnemu.

21.II -

Przywieziono trzy samochody Żydów z więzienia na Zamku lubelskim. Wszystkich rozstrzelano. W tym czasie rozstrzeliwano więźniów nad dołem ok. 10 m szerokim, 20 m długim i 6 m głębokim. Z jednego końca tego dołu układano warstwami trupy, posypywano je chlorkiem i cienką warstwą ziemi i na to znów układano warstwami następne ciała. Z drugiej strony grób stale był powiększany.

23. II -

Wymordowano około 250 Żydów przebywających w obozie. Wpędzono ich do budki stojącej za blokiem 19 na I polo, tam kołkiem ogłuszono, a następnie wieszano na żelaznym haku. Egzekucja trwała przez cały dzień. Żydów chowających się w barakach wyłapywano i doprowadzono do szubienicy. W dniu8 tym zginęło też kilku więźniów innych narodowości.

Luty

- Na początku miesiąca na Majdanku przebywało około 2000 więźniów. Pod koniec lutego w obozie pozostało 500 osób, w tym 50 jeńców radzieckich. Większość to przeważnie chłopi z okolic Lublina, osadzeni za niedostarczenie kontyngentu.
Polski Czerwony Krzyż w Lublinie zwrócił się do komendy obozu o pozwolenie roztoczenia opieki nad jeńcami osadzonymi na Majdanku i zwolnienie jeńców wojennych narodowości polskiej, którzy służyli w armii radzieckiej. Komenda obozu odmówiła kategorycznie.
- Pod koniec miesiąca obóz składał się z bloków więźniarskich na I polu i częściowo II. Pola III, IV, V były w budowie.
- Rewirkapo zostaje więzień oznaczony numerem 1, Ludwik Benden, z zawodu kelner, pochodzący z Düsseldorfu.

7.III -

Ministerstwo Komunikacji Rzeszy na wniosek Dyrekcji Kolei Wschodniej zwróciło się do Reichsführera SS o wstrzymanie na czas późniejszy transportów związanych z planami budowlanymi obozu w Lublinie. Jako motywację podano trudności przewozowe.

19.III -

Generalny Gubernator wyraził zgodę na budowę obozu dla 150 tys. jeńców radzieckich i zlecił wyższemu dowódcy SS i policji w Generalnej Guberni SS-Obergruppenführerowi Friedrichowi Krügerowi uzgodnienie wszystkich spraw technicznych i budowlanych obozu z odpowiednimi komórkami rządu GG.

23.III -

Komendant Majdanka Koch zatwierdził opracowany przez Zentralbauleitung generalny plan budowy obozu dla 250 tys. więźniów.

24.III -

Inspektorat Obozów Koncentracyjnych w Oranienburgu zawiadomił komendanta obozu o skierowaniu na Majdanek 10 tys. Żydów słowackich. Terminy wyjazdu ze Słowacji pierwszych czterech transportów podano na 27.III, 30.III, 31.III, 5.IV 1942 r.

Marzec

- Na początku marca za polem V przeprowadzono egzekucję, w której rozstrzelano prawie wszystkich przebywających w tym czasie w obozie jeńców radzieckich.
- Z obozu uciekło około 100 jeńców radzieckich umieszczonych na II polu w bloku. Jeńcy ci w nocy przecięli druty obok bloku kuchennego, na które zarzucili koce i po nich wyszli z obozu. Ucieczka została zauważona kilkunastu jeńców zastrzelono, większość zbiegła do lasu.

9.IV -

Przybył do komendantury obozu przeniesiony z KL Buchenwald: SS-Scharführer Johannes Hocker - pracownik oddziału III, SS-Oberscharführer Herbert Abraham - kierownik biura zatrudnienia, SS-Oberscharführer Mathis Lübbe - kierownik warsztatu elektrycznego, SS-Oberscharführer WalterMerkel - pracownik komendantury, SS-Oberscharführer Fritz Schchtholz - nie ustalono miejsca zatrudnienia, SS-Oberscharführer Helmut Schütze - pracownik warsztatu stolarskiego, SS-Oberscharführer Ernst Kostial - Raportführer, SS-Unterscharführer Josef Kaps - Feldführer.

14.IV -

Odpowiadając na interwencję ministra komunikacji z dnia 7.III.1942 r., Himmler poinformował, że budowa obozu w Lublinie do czasu zakończenia wojny została ograniczona, a niektóre obiekty w ogóle nie będą budowane. Reichsführer jednocześnie wyjaśnił: "Na moje polecenie, z szefem wojsk lądowych, zostanie zbudowany obóz jeńców wojennych, którego pojemność w roku 1941 ustalona na została do 150.000 osób. [...] Obóz ma służyć jednocześnie jako obóz koncentracyjny i posiadać różne tymczasowe urządzenia, w których będą wykonywane, na rozkaz Führera, niezbędne przedmioty dla formacji SS i policji na terenach wschodnich między innymi w celu odciążenia przemysłu w Starej Rzeszy."

20.IV -

Przypędzono do obozu 1200 Żydów z getta na Majdanie Tatarskim w Lublinie, których zgromadzono na I polu więźniarskim. Matkom odebrano dzieci. Niemowlęta w pieluszkach porzucono na placu, gdzie ginęły. Zgromadzonych Żydów ładowano na samochody ciężarowe i wywożono do lasu krępieckiego, gdzie wszystkich rozstrzeliwano. Akcja trwała do nocy. Jedynie grupę około 120 mężczyzn pozostawionych w obozie skierowano do łaźni, a następnie na II pole w bloku 16. Akcja kontynuowana była przez kolejne 2 dni.

21.IV -

W lubelskim szpitalu zmarł na tyfus SS-Sturmbannführer dr Max Popiersch - Lagerarzt.

30.IV -

Szef WVHA Pohl w raporcie do Himmlera donosił, że wojna zmieniła strukturę obozów koncentracyjnych i przyniosła zmianę odnośnie do zatrudnienia więźniów. Osadzenie więźniów jedynie z uwagi na bezpieczeństwo oraz względy wychowawcze lub zapobiegawcze nie miało już w tym okresie charakteru pierwszoplanowego. Pracę więźniów zaczęto wykorzystywać do zadań wojennych.

Kwiecień

- Z początkiem kwietnia wprowadzono na Majdanku numerowanie osób uwięzionych. Pierwsze numery do 100 zastrzeżone zostały dla więźniów funkcyjnych, którzy przybyli tu na kilka miesięcy wcześniej.

14. V -

Plany budowy obozu, ogólne i szczegółowe, w celu ostatecznego zatwierdzenia zostały przejrzane przez pełniącego obowiązki szefa Inspekcji Budowlanej GG w Krakowie SS-Obersturmführer Juhnkoffa. W protokole opiniodawczym stwierdził on, że prowadzona będzie budowa pól więźniarskich od I do VIII, natomiast wszystkie inne prace zostają wstrzymane do końca wojny.

22.V -

Do obozu przybył SS-Unterscharführer Franz Josef Fritsche, powszechnie znany w obozie jako "Jastrząb". Pełnił funkcję Blockführera.

28.V -

Komendantura obozu opracowała regulamin dotyczący pilnowania więźniów w komandach roboczych.

Maj

W połowie maja przystąpiono do budowy krematorium, składającego się z dwóch pieców paleniskowych między pierwszym a drugim polem więźniarskim.

28.VI -

Przyjęto do obozu 1000 czeskich Żydów wysłanych 10 czerwca z Pragi przez Terezin. Był to transport specjalny, przeznaczony na zagładę, w odwet za zlikwidowanie przez czeski ruch oporu SS-Obergruppenführera Reinharda Heydricha, zastępcy prokuratora Protektoratu Czech i Moraw.

Czerwiec

- Przeciętny stan obozu w czerwcu wynosił ok. 12 tys. więźniów
- W tym czasie odbyła się pierwsza selekcja wśród chorych. Około 200 osób wywieziono do Krępca i tam rozstrzelano.
-  Ukończona została budowa III pola więźniarskiego.
- Uruchomiono pierwsze krematorium, między I i II polem, zbudowane przez berlińską firmę Kori. Składało się z dwóch pieców żelaznych, wykładanych wewnątrz cegłą szamotową. Każdy piec był samodzielny, miał własny komin i był opalany ropą. Do Majdanka sprowadzone zostały oba piece z obozu KL Sachsenhausen. Krematorium to było czynne do listopada 1942 r.

1.VII -

- W 80% ukończone zostały prace budowlane przy wieżach wartowniczych otaczających pola więźniarskie, wybudowane przez więźniów pod nadzorem Bauleitung KGL. Wieże zostały usytuowane na granicach poszczególnych pól oraz po środku dłuższego boku I i V pola. Osiem wież posiadało całkowitą obudowę w 10 pozostałych znajdowały się pomieszczenia górne. Wieże miały 8,80 m wysokości. Na dachach były zainstalowane ruchome reflektory, których światło można było kierować w dowolną stronę.
- Wykonany został przez Zentralbauleitung kosztorys budowy komór gazowych z osłaniającą ją wiatą. Budowę komór zaplanowano od 1 lipca do 15 września 1942 r.

15.VII -

SS-Brigadeführer Globocnik, dowódca SS i policji w dystrykcie lubelskim, zawiadomił Urząd D WVHA o zamiarze utworzenia obozu dla 5000 kobiet w obozie jenieckim w Lublinie. Według opinii szefa Urzędu D Glücksa wymagało to jedynie potwierdzenia Reichsführera SS Himmlera.

19.VII -

- Obóz był wizytowany przez Reichsführera Himmlera, który osobiście przybył na inspekcję Lubelszczyzny.
-  Himmler przekazał wyższemu dowódcy SS i policji w GG Krügerowi tajne rozporządzenie, w którym wyznaczył datę 31 grudnia 1942 r. jako termin "oczyszczenia" całej Guberni z Żydów. "Po tym dniu żadne osoby pochodzenia żydowskiego nie mają prawa przebywać w GG. Będą one jedynie mieć prawo pobytu obozach zbiorczych w Warszawie, Krakowie, Częstochowie, Radomiu i Lublinie".

23.VII -

Przybył skierowany do służby w sztabie komendantury obozu SS-Rottenführer Karl Hildebrand.

30.VII -

- Z Zakładów Chemicznych w Dessau nadeszła do komendantury zawiadomienie o odebraniu przez przedstawiciela obozu Oberscharführera Perschona 20 skrzyń zawierających 360 puszek cyklonu B.
- Do obozu napływają transporty Żydów polskich, przeważnie z Lubelszczyzny, liczące po 1000-1500 osób. Żydzi ci szybko wymierają w wyniku ciężkich warunków bytowych na Majdanku.

1.VIII -

SS-Standartenführer Koch został odwołany ze stanowiska komendanta obozu. W związku z nadużyciami finansowymi aresztowano go w grudniu 1943 r. Był sądzony przez sąd SS i skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano z początkiem 1945 r.

7.VIII -

Obóz wizytował Kammler. Z notatki powizytacyjnej sporządzonej przez niego wynikało, że obóz składał się już z baraków na polach I-V, przeznaczonych dla 25 tys. więźniów oraz 64 baraków gospodarczych. W związku z tym, że dalsza rozbudowa obozu nie wchodziła w rachubę, planowane pola obozowe VI-VIII z barakami mieszkalnymi dla więźniów już zamówionymi postanowiono traktować jako obiekty gotowe. Z uwagi na to, że osadzeni więźniowie byli nie zdolni do pracy, dowódca SS i policji w Lublinie zobowiązał się dostarczyć po 15 sierpnia około 5000 polskich robotników przymusowych do prac budowlanych. Program terminowego wykończenia obozu został przedyskutowany i zatwierdzony na naradzie z SS Polizeiführerem dystryktu lubelskiego, Brigadeführerem Globocnikiem, szefem Urzędu B WVHA (zaopatrzenie, zakwaterowanie, sprzęt i uzbrojenie dla SS) SS-Brigadeführerem Lörnerem i Wirtschaftrem SS-Obersturmbannführerem Schellinem z Krakowa.

8.VIII -

Na stanowisko komendanta obozu na Majdanku został mianowany SS-Obersturmbannführer Max Koegel, dotychczasowy komendant obozu w Ravensbrück.

17.VIII -

Obóz był wizytowany przez Kurta Gersteina, szefa służby techniczno-dezynfekcyjnej Waffen SS. Według jego oświadczeń komory gazowe do trucia gazem uwięzionych na Majdanku były w trakcie budowy.

27.VIII -

Nadeszła z WVHA Urzędu D IV KL - Verwaltung pismo zatwierdzające dla KGL Lublin zamówienie na 1474 puszki cyklon B i wymaganą na ten cel sumę 13.995,63 RM.

30. VIII -

Firma Testa potwierdziła odbiór zamówienia na 1474 puszki cyklonu B w 1500 g opakowaniach, wyjaśniając jednocześnie, że z zamówienia tego dostarczono już do obozu 720 puszek. Ponadto w załączeniu przesłano nowe zapotrzebowanie na żelazo i stal potrzebną na opakowanie.

2.IX -

Przypędzono około 1000 osób z lubelskiego getta. Z przyprowadzonych na Majdanek Żydów około 500 kobiet i dzieci rozstrzelano w lesie krępieckim.

24.IX -

W księdze zmarłych odnotowano zgon 207 więźniów.

Wrzesień

- SS-Hauptsturmführer Hermann Heinrich Wilhelm Hackmann zostaje odwołany ze stanowiska Schutzhaftlagerführera. Na jego miejsce powołano SS-Hauptscharführera Westla Wimmera.
- Prowadzone były roboty przy budowie komendantury i koszar dla załogi wartowniczej. Prace wykonywali więźniowie pod kierunkiem fachowców w sześciu komandach.
- Z warszawskiego getta przywieziono 256 funkcjonariuszy Żydowskiej Służby Porządkowej.

1.X -

Na wydzielonym V polu zostaje zorganizowany obóz koncentracyjny dla kobiet (Frauenkonzentrationslager - FKL). Osadzone tu kobiety mieszkały w barakach pozbawionych prymitywnych urządzeń. Podlegały reżimowi obozowemu podobnie jak mężczyźni. Dozorczyniami były Niemki sprowadzone z obozu KL Ravensbrück. Pole kobiece jako FKL podlegało bezpośrednio komendantowi Majdanka, a więźniarki posiadały oddzielną numerację obozową.

6.X -

Plany przyszłego obozu kobiecego w Lubinie FKL zostały przedłożone kierownikowi Urzędu D, SS-Brigadeführerowi Glücksowi. Lokalizację obozu przewidywano na terenie dawnego lotniska Plage-Laśkiewicz. Plan zakładał zbudowanie 22 baraków mieszkalnych, 2 baraków przeznaczonych na umywalnię i ubikację, łaźni, budynku administracyjnego, kuchni, 2 odwszalni, 4 magazynów na ziemniaki i jarzyny. Zaplanowano też ogrodzenie obozu i 2 małe wartownie. Przewidywano budowę drogi oraz sieci wodnokanalizacyjnej i elektrycznej.

7.X -

Do zorganizowanego obozu kobiecego na Majdanku przybyły pierwsze dozorczynie (Oberaufseherin), wchodzące w skład służby pomocniczej SS. Były to: Hermina Braunsteiner, Elsa Ehrich, Elisabeth Ernst, Anna Meinel, Erna Pfannistiel, Charlotte Weber. Przed skierowaniem na Majdanek przeszły specjalne przeszkolenie w FKL Ravensbrück, co było warunkiem do objęcia funkcji dozorczyni w hitlerowskim obozie.

15.X -

Zostały zatrudnione jako dozorczynie w FKL Charlotte Wöllert i Hildegard Lächert.

18.X -

- Nadszedł telegram z Urzędu D WVHA w sprawie przeniesienia do KGL 10 dozorczyń. Główną dozorczynią (Oberaufseherin) obozu kobiecego na Majdanku została mianowana Elsa Ehrich.
- Rano zarządzono zbiórkę więźniów z II pola, następnie kazano wystąpić wszystkim chorym. Zgłosiło się około 200 więźniów. Wszystkich popędzono do krematorium, gdzie zostali zamordowani.

22.X -

Jak wynika ze sprawozdań, w obozie wybudowano już 108 baraków mieszkalnych dla więźniów, 5 kuchni, 5 baraków umywalni, 10 bloków magazynów mienia więźniarskiego, 5 baraków warsztatów, 1 blok gospodarczy, 2 odwszalnie z łaźniami - częściowo na drewnianych palach, częściowo na masywnych fundamentach. Ponadto w rejonie komendantury wykonano 7, a na terenie koszar SS 19 baraków.

29.X -

Kammler przesłał do Urzędu Budowlanego przy Wirtschafterze w Krakowie wniosek dotyczący budowy obozu kobiecego w Lublinie. Został on usytuowany na Majdanku na V polu, gdzie już 1 października osadzono pierwsze więźniarki.

Paździer-
nik

- SS-Obersturmführera Maxa Koegla odwołano ze stanowiska komendanta. Funkcję tę objął SS-Sturmbannführer H. Florstedt przybyły z Buchenwaldu.
- Z Warszawy przywieziono około 2000 Żydów. W ciągu dwu miesięcy wszyscy zostali zamordowani.

9.XI -

W Lublinie nastąpiła ostateczna likwidacja getta. Około 3000 osób przetransportowano na Majdanek na V pole. Tam oddzielono mężczyzn i kobiety z dziećmi oraz starców i zaprowadzono do komory gazowej, gdzie zostali zgładzeni. Ciała spalono w lesie krępieckim Kobiety żydowskie zdolne do pracy przeniesiono do obozu Bekleidungswerke (BKW) - Zakłady Odzieżowe.

12.XI -

Zatrudniono w FKL dozorczynie Ruth Ertl

26.XI -

W selekcji wybrano 350 Polaków. Po trzech dniach wszyscy zostali zgładzeni w komorach gazowych.

Listopad

Stan obozu wynosił od 12.000 do 15.000

5.XII -

W Zentralbauleitung sporządzono plan oświetlenia obozu, z którego wynikało, że wykonano już instalację w 53 %. Na słupach zewnętrznych ogrodzenia zamontowano lampy 500 watowe w odległości co 40 m, z osłonami blaszanymi, kierującymi snop światła na linię drutów. Przy drogach i ścieżkach zainstalowano lampy. Oświetlono rejon komendantury, koszary SS, skład materiałów budowlanych, oraz rejon ogrodów po zachodniej stronie pól. Otrzymały też oświetlenie elektryczne wszystkie zabudowania mieszkalne oraz gospodarczo-administracyjne.

12.XII -

Z oddziałów wartowniczych do oddziału III przeniesiono na Blockführerów: SS-Rottenführera Willi Templa, Willi Torunsky'ego, SS-Sturmanna Heinza Bocka, Adolfa Fandricha, Georga Gaida, Gerharda Gebauera, Bruno Schulza, SS-Schutzscharführera Karola Eberlego, Fritza Engischa, Theodora Probsta.

15.XII -

- W obozie więziono 3.200 Polaków
- Z obozu koncentracyjnego Buchenwald przywieziono więźniów narodowości niemieckiej, którzy mieli objąć funkcję kapo.

31.XII -

W obozie więziono 4.683 Żydów i 2.659 Żydówek

Grudzień

- Według raportu Richarda Korherra inspektora do spraw statystyki w sztabie Himmlera do obozu w 1942 r. przywieziono 23.409 więźniów żydowskich - mężczyzn, zwolniono 4.509, zmarło 14.217, natomiast kobiet żydowskich przywieziono 2.849, zwolniono 59, zmarło 131.
- W 1942 r. zapoczątkowana została pomoc dla więźniów Majdanka, przez nielegalnie działającą organizację charytatywną Centralną Opiekę Podziemia Armii Krajowej, znaną pod kryptonimem OPUS. W organizowaniu pomocy szczególne zaangażowanie wykazała Irena Antoszewska, która początkowo pełniła funkcję zastępcy, a następnie kierownika tej organizacji w Lublinie. Kontakty z obozem nawiązano za pośrednictwem Leona Rembarza - szefa łączności w Komendzie Okręgu AK. Z polecenia organizacji podjął on pracę w przedsiębiorstwie przeprowadzającym roboty kanalizacyjne w obozie. Współdziałając z innymi pracownikami z wolności docierał na wszystkie pola więźniarskie., dostarczając żywność, lekarstwa i pieniądze.

- - - - - - - - - - - -
<-powrót | w górę

© Copyright Szycha (2004-2015)